نوروز رستخیزی همگانی است و پیام آور امید به فرداهای روشن، امید؛ سرمنشأ حیات است و تمامی آدمیان به امید، زنده اند.

مردم ایران از هزاران سال پیش، امیدوارانه به پیش باز نوروز می روند و تا بِه زیستی را نظاره گر شوند.

شایسته است در این بِهین آیین، نهال امید را با تلاش و کوشش، پاکیزگی و پاکیزه خویی، شیرینی گفتار و شادابی رفتار، سرسبزی و سرزندگی در خانه ی دل ها بکاریم.

در این مجال، از نیکویی های پیک فرخنده یی نوروز، توشه بر می گیریم و مشام جان به بوی دل انگیز بهار عِطرآگین می کنیم.

جشن آفرینش

از دیدگاه ایرانیان قدیم انتخاب نوروز و زمان آن مبدئی برای پایان آفرینش نیز دانسته شده است. بدین معنا که حق تعالی، عالم را در شش گاه آفریده و آخرین قسمت آن با خلقت انسان خاتمه یافته است... این همه تجلیل و احترام برای این جشن بزرگ از لحاظ پایان یافتن دوره ی خلقت و به ویژه آفریده شدن بنی آدم است که بر اساس اعتقادات همه ی ادیان الهی، مظهر صفات آفریینده ی جهان است. ایرانیان چون به شرافت مقام انسانی به خوبی متوجه بودند، آن را به نام روز پیدایش یا آفرینش خود جشن گرفته اند.

علامه مجلسی در کتاب «السماء و العالم» از امام جعفر صادق علیه السلام یاد می کند که فرموده است: جشن نوروز برای آفریده شدن آدمیان است.

آغاز امامت حضرت علی علیه السلام

نوروز به اعتقاد بعضی از شیعیان روزی است که حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام امام اول و بزرگ مرد اسلام به جانشینی حضرت محمد صلی الله علیه و آله برگزیده شد و بر مسند خلافت نشست. چه روز غدیر خم سال ده هجری که حضرت محمد صلی الله علیه و آله ، حضرت علی علیه السلام را به جانشینی خود به مسلمانان معرفی کرد، مطابق بود با روز اول فروردین.

بهانه ای برای طهارت

چه فلسفه ای را از این برتر و انسانی تر برای نوروز می توان شمرد که به هریک گردش طبیعت بهانه ای است برای همه چیز برای شستن گلیم ها، برای پاک کردن تارهای عنکبوت از سقف اتاق ها، برای سلام ها، برای مبارک بادها، برای روبوسی ها.

اگر نوروز فقط و فقط یک سنت هم داشت و آن زیبا کردن و پاک کردن تمام خانه ها و مساکن سرتاسر یک کشور در یک زمان بود، برای عظمتش بسنده بود.

نوسازی عواطف

این که در آداب اجتماعی ایرانیان هر دیدنی را بازدیدی در بایست است، خود تا اندازه ای از نوسازی عواطف و تجدید حضور مهربانی ها و مناسبات انسانی حکایت دارد. چنین پیوستگی ها و وابستگی های اخلاقی و مردمی را خوار و ناچیز نمی توان شمرد.

شادی های راستین

وقتی که نوروز پیروز از راه فرا می رسد، سروری عمومی و بن شایبه بر همه ی جان ها استیلا می یابد. نظافت و پاکیزگی خانمان ها و تن ها و راوی ها حکم ضرورت را پیدا می کند و چهره هایی که به طور عادی نشاط خود را باز می یابند، در تجانسی عام و شفاف و بی فشار، بر همه تأثیر می گذارند و این عید پردوام را پردوام تر و رساتر و سازگارتر می گردانند، تا آن جا که واقعیت ها بر ارعام چیره می شوند و شادی های راستین بر هر گونه خستگی و ملال روزانه غلبه ی تام و تمام می یابند.

اعمال عید نوروز

چنان است که حضرت صادق علیه السلام به معلی بن خنیس تعلیم فرمود که چون روز نوروز شود، غسل کن و پاکیزه ترین جامه های خود را بپوش و به بهترین بوهای خوش، خود را خوش بو گردان و در آن روز روزه بدار. پس چون از نماز پیشین و پسین و نافله های آن فارغ شوی، چهار رکعت نماز بگزار، یعنی هردو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد، ده مرتبه سوره ی «انا انزلنا» بخوان و در رکعت دوم، بعد از حمد، ده مرتبه سوره ی «قل یا ایهاالکافرون» و در رکعت سوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره ی «قل هو اللّه احد» و در رکعت چهارم بعد از حمد، ده مرتبه «قل اعوذ برب الفلق» و «قل اعوذ برب الناس» بخوان و بعد از نماز به سجده ی شکر برو.

دعای آغاز نوروز

بار خدایا! رحمت فرست بر محمّد و آل محمد، اوصیای پسندیده و هم بر همه ی پیامبران و فرستادگانت. به بهترین رحمت هایت و برکت ده بر ایشان به بهترین برکاتت و بر جسم و جانشان رحمت فرست.

بار خدایا!

بر محمد صلی الله علیه و آله و آل محمد صلی الله علیه و آله برکت ده و به ما در این روزی که برتری اش دادی و گرامی اش نمودی و شرافت و بزرگی اش بخشیدی، برکت ده.

بار خدایا! مرا در آن چه در آن بر من اِنعام کردی، برکت ببخش تا به غیر از تو دیگری را سپاس نکنم و در روزی ام گشایش و وسعت، ای صاحب جلال و بزرگواری!

بار خدایا! هرچه از من نهان باشد، پس کمک و نگهداری تو از من نهان مباد و هرچیز را گم کنم پس مبادا گمم کنی یاری ات را تا به رنج و زحمت نیفتم برای آن آن چه محتاج آن نیستم، ای صاحب جلالت و بزرگواری!

ایام توبه

گروهی نیز نوروز را به مثابه ایام اِنابت و توبه از کردارهای ناصواب گذشته می پندارند و بازگشت به خویشتن خویش و اصل فطرت را سرلوحه اهداف سال آتی خود می شمارند.

نوروز از دیدگاه امام صادق علیه السلام

مجلسی از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که در آغاز فروردین آدم آفریده شد و آن روز فرخنده ای است برای طلب حاجت ها و برآورده شدن آرزوها و دیدار حاکمان و کسب دانش و زناشویی و مسافرت و داد و ستد. در آن روز خجسته، بیماران بهبودی می یابند و نوزادان به آسانی زاده می شوند و روزی ها فراوان می گردد. در نوروز، خوب شست و شو کنید و خود را پاک نگهدارید و بهترین جامه ها را بپوشید و بوهای خوش به کار برید و سپاس خدا را به جای آورید؛ زیرا در آن روز پیغمبر اسلام در غدیر خم برای ولایت علی علیه السلام از مردمان بیعت گرفت و هم در آن روز، علی علیه السلام بر مردم نهروان چیره شد.

هنگامی که جشن نوروز فرا می رسد، ما منتظر هستیم که از جانب خدا پیروزی و شادی برسد.

امام صادق هم چنین می فرمایند: نوروز، روزی است که قائم ما(عج) بر دجّال غالب می گردد و در کوفه او را دار می زنند. هیچ نوروزی نیست که ما اهل بیت فرج انتظار نداشته باشیم چون از روزهای ما و شیعیان ما است.

نوروز از دیدگاه امام موسی بن جعفر علیه السلام

از حضرت موسی بن جعفر آمده است که این روز بسیار کهن است و خداوند از بندگان پیمان گرفت تا او را پرستش کنند و برای او شریک قایل نشوند و به آیین فرستادگانشان درآیند و دستورشان بپذیرند و آن را اجرا نمایند. و آن نخستین روزی است که آفتاب بدمید و بادهای باد دهنده بوزید و گل های روی زمین پدید آمد و هم جبرییل بر پیامبر نازل شد. نیز روزی است که ابراهیم بت ها را شکست و هم پیامبر صلی الله علیه و آله ، علی علیه السلام را بر دوش خود گرفت تا بت های قریش را از خانه ی کعبه بیانداخت.